Маориф

Соҳаи маориф дар Вилояти Мухтори Куҳистони Бадахшон
12. Маълумот оид ба рушди сармояи инсони (маориф):
12.1. Бунёди мактабҳои нав, сохтмони синфхонаҳои иловаги, рафти таъсиси муассисаҳои  таълимии садамави ва инфрасохтори муассисаҳои таълими хусусан дар деҳоти дурдаст         ( банди 38 паём), (Нақша- чорабиниҳо  бахшида ба солҳои 2019-2021 “ Соли рушди деҳот, саёҳи ва ҳунарҳои мардуми”).          Айни ҳол  дар вилоят 312  муассисаҳои таҳсилоти миёнаи умуми аз  онҳо 64 муассисаи таҳсилоти  ибтидои, 44  муассисаи  тањсилоти умумии асоси,  204 муассисаи тањсилоти  миёнаи  умуми  кору  фаъолият  намуда  истодаанд, ки дар онњо 38123 нафар хонанда, аз ин теъдод 18555-нафар духтар  тањсил намуда, ба таълиму тарбияи онҳо   5649-нафар омўзгор, аз онҳо 4601 нафар бо маълумоти оли, олии нопурра 207-нафар,  миёнаи махсус 816-нафар ва 25-нафар бо маълумоти миёнаи умуми машѓул мебошанд.         Дар соли 2019  аз  тарафи  Вазорати  маориф  ва илми  Ҷумњурии Тоҷикистон  352-нафар  мутахассисони  ҷавон, ки аз ин теъдод 20-нафар хатмкунандаи муассисањои тањсилоти миёнаи касби мебошанд, бо роыхат ба ихтиёри шуъбаыои маорифи шаыр ва ноыияыои вилоят фиристонида шудаанд, ки  аз  онњо ба 20.12.2019   танњо   205 (аз ин теъдод 62 нафар бо квота) ба ҷойи кор њозир  шуданд. 147-нафар (аз ин шумора 32-нафар бо квота) то њол ба ҷойи њозир  нашудааст,  80-нафар (аз ин теъдод 36-нафар бо квота)  ба  ҷойи  кор  таъмин  гардиданд. 67-нафар (18-нафар бо квота) ба  навбат гирифта  шуданд, 39-нафар (6-нафар квота)  бозпас гардонида  шуд. 13-нафар, ки аз ин шумора 4-нафар тибќи квотаи Президенти  мебошад, барои  идома додани  таысил   њуҷҷатњоро ба магистратура  супориданд, 6-нафар (1-нафар бо квота)  бо  хоњиши  худаш ба хизмати  њарби  сафарбар  карда шуданд. Вобаста ба банди 12.1. Аз тарафи шуъбаи  сохтмони асосии мақомоти иҷроияи ыокимияти давлатии ВМКБ дар шаҳри Хоруғ сохтмони бинои иловаги  дар назди кудакистони №1-и шаҳри Хоруғ бо арзиши харҷномави  3 млн 418 000 сомони дар арафаи анҷомёби қарор дорад.  Дар ноҳияи  Шуғнон сохтмони кудакистони №2-и ноҳия  бо арзиши харҷномавии  2 млн 260 000 сомони идома дошта, то ба ин давра дар доираи 383 ыазор сомони корыо ба иҷро расонида шудаанд.    Аз тарафи Раёсати  сохтмони Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон толори варзиши дар назди муассисаи таълимии №28-и ноҳияи Шуғнон  бо арзиши сметави  1 млн 300,0 сомони идома дошта, то ба ин давра ба миқдори 1 млн 120 ыазор сомони корыо идома дорад.   Аз тарафи Дирексияи сохтмони иншоотҳои Ҳукуматии Дастгоыи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон  муассисаи таҳсилоти миёнаи умумии №7-и ноыияи  Рушон  бо маблағ 20 синфхона барои 480 нафар ҷой,  сохтмонаш ба анҷом расида мавриди истифода қарор дода шуд. Арзиши сметави 140  Сохтмони муассисаи таълимии №9-и ноыияи   Рушон  бо 25 синфхона  барои 640 ҷой, арзиши сметави 15000,0, сомони идома дошта, то 01.10.2019 ба маблағи 2500,0 корыо анҷом дода шудаанд.   Кудакистони №1-и ноҳияи  Роштқалъа барои 30 ҷой, ки арзиши харҷномавиашро 856, 0 сомони ташкил медиыад ва кудакистони номбурда ба истифода дода шуд. (ҷадвал замима) Ба ифтихори ҷашни бошукуыи 30 -солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумыурии Тоҷикистон дар шаыр ва ноыияыои вилоят   19    адад муассисаыои таълими ва 4 адад кудакистон сохта мавриди истифода қарор дода мешаванд. Инчунин дар асоси супориши протоколии Президенти мамлакат, Пешвои миллат дар 4 соли охир дар шаыр ва ноыияыои вилоят 54 адад муассисаыои таысилоти умуми сохтмон, азнавсози ва аз таъмири асоси бароварда мешаванд. Дар Маркази тањсилоти иловагии ВМКБ  шуъбаи «Чароци маърифат».(13 маыфил) шуъбаи «Сайёыи»(11 маыфил), шуъбаи «Дустдорони табиат» (10 маыфил)  шуъбаи «Ихтироъкорони наврас ва эыёи ҳунарҳои мардуми» (14 маыфил) асоси сохтори Муассисаи давлатии «Маркази таысилоти иловаги»- и ВМКБ-ро  ташкил медиыанд.          Дар мавриди њозира дар  марказ 48 маыфил бо таъциротыо амал карда  истодаанд   ва барномаыои таълими дар асоси мундариҷаи Пешниыоди Пешвои миллат, Асосгузори сулыу ваыдати милли муытарам Эмомали Рахмон оид ба эълон намудани соли 2019 соли рушди дењот,  сайёыи ва ыунарыои мардуми, мувофиқ гардонда  шуданд. 6 маыфил ыамчун маркази омузиши ва хизматрасони, ки ба таълими хизматрасонии сайёыон машцуланд ташкил карда шуданд. Маыфилыои  эыёи ыунарыои мардуми ба монанди муырабофи, дузандаги, ҷуроббофи дар худи бинои асосии Марказ ташкил дода шуда, ба маыфилыои  пазандаги  рубобсози ва рубобнавози замина гузошта шуд. Дар марказ маыфили рассоми бо иштироки 30 нафар  таълимгиранда ва  мањфили шоњмот бо иштироки 32 таълимгиранда ташкил карда шуд.  Раванди таълим дар мањфилњои МДМТИ-и ВМКБ.          Дар маыфилыо 1298 таълимгиранда  ба таысилоти иловаги фаро гирифта шудаанд. Дар ҳамкори бо Донишгоҳи давлатии Хоруғ аз китобхонаи электрони таълимгирандагон истифода мебаранд. Санҷиши дониш ва иттилооти иловагии аъзоёни маыфилыо нишон дод, ки азхудкунии ииттилооти иловаги дар соли 2019 80 фоизро ташкил медиыад.                             Корыои тарбияви ва рафти гузарондани озмунњо дар МДМТИ.                      Тибқи нақшаи кории МИМЫД-и вилоят кормандон ва роыбарони маыфилыо дар чорабиниыои вилояти ва ҷумыурияви иштироки фаъолона доранд. Аз тарафи аъзоёни маыфилыо дастовардыо барои ташкили намоишгоҳыо ва тарциби ыунарыои мардуми тайёр карда шудаанд. Ҷиыати эълон шудани соли 2019-соли рушди дењот, сайёҳи ва ыунарыои мардуми бисёр чорабиниыо дар радифи  соли зикргардида гузаронда мешаванд.           Мутобиқи нақшаи кори дар давраи таътилыо  чорабиниыои гуногун баргузор мегарданд, ки дар он аксарияти аъзоёни маыфилыо  фаъолона иштирок менамоянд.                    Тибќи нақша дар маркази номбурда озмуни «Китобхони беытарин», мусобиќаи Шоҳмот ва озмуни вилоятии «Дастони моыир» дар байни таълимгирандагони Марказњои иловагии вилоят баргузорт гардид.          Њамаи шуъбањои МДМТИ, роњбарони мањфил ва аъзоёни мањфил мутобиќи реҷаи тасдиќшуда дар таътили зимистона  кору фаъолият менамоянд.     Бахшида ба Рўзи Артиши милли  мусобиќаи вилоятии њарби – варзишии «Ватанпарвар» бо маќсади баланд бардоштани сифатњои ахлоќи, такмил додани њисси  ватандусти, такмили мањорати варзиши- ҷисмонии таълимгирандагони муасиссањои тањсилоти иловагии вилоят,  тайёр намудани онњо ба дифои Ватан гузаронда шуд. Дар он 5 даста ширкат варзиданд ва дастаи ноњияи Роштќалъа ѓолиб омад ва ба озмуни ҷумњурияви роњхат гирифт. Дастаи ноыияи Роштқалъа дар озмуни ҷумыуриявии сазовори ҷойи дуюм гардиданд. Дар озмуни вилоятии «Дастони моыир» цолибони озмун ба тариқи зерин муайян гардиданд.           Ному насаб МТМУ № Шањр, ноњия Ҷои ишѓолгардида Бахши “Дўзандаги”   Давлатзода Зебунисо № 11 н. Дарвоз     Бошиева Тањмина № 16 н. Ванҷ     Абдурањмонова Самира МДМТИ-и ВМКБ № 11 ш. Хоруѓ   Бахши “Бофандаги”   Машрабова Гулбута № 4 н. Рўшон     Шаминаи Каримшо № 27 н. Шуѓнон     Рухшонаи Искандар № 11 н. Дарвоз   Бахши “Ќолинбофи”   Исмоилова Салима Мактаб-интернати ҷумњурияви н. Рўшон     Ѓолибони озмун аз тарафи Раёсати маориф ва МДМТИ-и ВМКБ бо Ифтихорнома ва тўњфањои хотирави мукофотонида шуданд. 18. 03. 2019  ихирокорон ва навоварон, шоњмотбозон дар фестивали ҷумњуриявии “Мы интелектуалы  21- века” дар шањри  Душанбе иштирок карда, њар ду даста сазовори ҷойи дуюм гардиданд. Дар давоми соли равон озмунҳозерин дар сатҳи  ноҳияҳо, вилоят ва ҷумҳури  гузаронда шуданд ва  ин озмунҳо нишон доданд, ки дониш, малака ва ҷаҳонбинии таълигирандагон пайваста инкишоф ёфта, завқ ва рағбати онҳо нисбати иттилооти иловаги хеле афзудааст; 30- март озмуни “Биёмуз, захира кун, маблағ дарёб” 19- апрел чорабинии Рӯзи парандагон. 3-май озмуни  “Ватанпарвар” дар сатҳи ҷумҳурияви 7-май чорабини бахшида ба “Рӯзи ғалаба” 15-май озмуни вилоятии “Бозёфт-2019” 18-май озмуни ҷумҳуриявии “Дастони моҳир” 21-май озмуни вилоятии “Тоҷикистон – сарчашмаи обҳои зулол” 24-май конфренсияи ҳисоботии Созмони хонандагон 27-31 май мусобиқаи Шоҳмот 28-май озмуни вилоятии “Бехатари аз сухтор” 30-май баргузор намудани мизи мудаввар дар мавзӯи “Забони миллат-ҳастии миллат” 1-июн чорабинии вилоятии ҳифзи кудакон 4-июн чорабинии вилояти бахшида ба рузи экология. Аз 20-25 сентябр озмуни вилоятии “Тоҷикистон-кишвари азизи ман”. 23-октябр озмуни вилояти дар њамкори бо телевизиони Бадахшон. 25 –октябр иштирок дар озмуни ҷумњуриявии Ихтироъкорони наврас “Бозёфт-2019” дар њамкори бо шабакаи “Бањористон”. Аз 1 то 5-уми ноябр олимпиадаи фаннии дохилимуассисави. 4-ноябр иштирок дар конфронс бахшида ба 25-солагии Конститутсияи Ҷумњурии Тоҷикистон. 18-ноябр озмуни вилоятии Расмњои бењтарин дар мавзўи “Шањри бехатар аз нигоњи кўдак”. 20-ноябр озмуни дохилимуассисавии Сайёњи-кишваршиносии “Тоҷикистон-кишвари азизи ман”. 29-ноябр озмуни вилоятии Сайёњи-кишваршиносии “Тоҷикистон-кишвари азизи ман”. Бояд қайд намуд, ки дар озмунҳои ҷумҳуриявии “Ватанпарвар”,  “Дастони моҳир”, “Шоҳмотбозон” ва “Ихтироъкорон” таълимгирандагони  МДМТИ- ВМКБ мутаносибан ҷойҳои дуюм ва сеюмро соҳиб гардиданд. Моҳи июн озмуни ҷумҳуриявии “Нозирони навраси роҳ” баргузор гардид, ки дар он дастаи МДМТИ-и ВМКБ сазовори ҷойи сеюм гардиданд. Роҳбари маҳфили забони англиси МТИ Оҷиева Моҳрӯ дар озмуни ҷумҳуриявии “Роҳбари беҳтарини маҳфил” сазовори ҷойи дуюм гардид. Муассисаи давлатии «Маркази таҳсилоти иловаги» – и ВМКБ  таътили тобистонаи кӯдакон ва наврасонро тибқи нақшаи кори ба роы монда, маҳфилҳои хониши бадеи,  рови, забон дони- ҷаҳон дони, математика, забони англиси, эабони руси, сайёҳи пиёдагард, шоҳмот дар сатҳи баланд гузаронида шуданд.          Тибқи нақша саёҳат ба ҷойҳои таъриҳи, музейҳо ва  чашмаҳои шифобахш ташкил карда шуд, ки волидайни хонандагон аз он қаноатманди изҳор намуданд.          Дар давоми таътил 3 маротиба мусобиқаи шоҳмот дар сатҳи шаҳр ва ноҳияҳо ва 1 маротиба дар сатҳи вилоят гузаронда шуд, ки дар онҳо зиёда аз 120 нафарт кӯдакон ва наврасон иштирок карданд. Заминаи модди – техники.     Озмоњишгоњи иноватсиони бо кўмаки ЮНИСЕФ ташкил карда шуда, айни замон 17 таълимгиранда ба мањфили ихтироъкори ва инноватсия ҷалб карда шудаанд. Дар ҳамкори бо ширкати “Помир – энерҷи”  утоқи кории маыфили дузандаги бо 7 мошини дузандаги ва утоқи кории маыфили муырабофи  бо 1 мошинаи дузандаги таҷыизонида  шудааст.     Дар бинои асосии Марказ  17 компютер мавҷуданд ва айни замон пурра  дар њолати хуби кори  ќарор доранд.     Утоќи намунавии Созмони хонандагони муассисањои тањсилоти умуми дар бинои асоси ташкил када шуда, бо маводњои зарури ҷињозонида шудааст.      Академияи хурди илмыои  ВМКБ аз 19 феврал то 4 марти соли 2019  дар шањри  Хоруѓ, ноњияњои Дарвоз, Ванҷ, Рўшон, Шуѓнон, Ишкошим, Роштќалъа ва Мурѓоб  конференсияњои шањрию ноњиявиии Академияи хурди илмии ВМКБ баргузор гардиданд, ки дар он 179 нафар хонандагони синфњои 7-11 аз рўйи  14  бахш баромад намуданд. Дар баргузор намудани конференсияњои шањрию ноњияви маъмурият ва мушовирони Академияи хурди илмии вилоят иштирок намуда, баромади хонандагонро њаматарафа арзёби карданд. Аз шумораи умумии хонандагони баромадкарда 3  нафарашон узви њаќиќии Академияи хурди илмии ҷумњури, 15 нафар узви вобаста буда, 15 нафар дорандагони дипломи дараҷаи 1, 8 нафар – дипломи дараҷаи 2 ва 20 нафар соњиби дипломи дараҷаи 3 , инчунин  дар байни баромадкунандагон 92 нафар  ( 50%) хонандагони синфи 7, ки бори аввал ба кори илми-тадќиќоти ҷалб гардиданд, ширкат варзиданд.   Дар ноњияњои Рўшон, Шуѓнон, Роштќалъа, Ишкошим, Мурѓоб ва Мактаби президенти таваҷҷўњ ба  Академияи хурди илми сол аз сол зиёд шуда истодааст, ки ин аз бењтар гардидани кор бо хонандагони лаёќатманд  шањодат медињад. Дар ин ноњияњо конференсияњо ба дараҷаи хуби илми-методи гузаронида шуданд. Њайати њакамон ба корњои тадќиќотии хонандагон бањои баланд доданд. Корњои илмии ин хонандагон дорои маводњои тадќиќоти худи буда, ба њаёти имрўзаи мањал марбут аст. Баромади иштирокчиёни конференсияњои шањрию ноњияви собит намуд, ки хонандагон ба фаъолияти  илми-тадќиќоти таваҷҷўњи зиёд дошта, дар корњои илмиашон аз таърихи  мањал, анъанањо ва урфу одати сокинони он, хусусиятњои гиёњои шифобахши мањал, этнографияи сокинони минтаќа,  маводњои зиёдро гирд оварданд.        Мутобиќи фармоиши Раёсати маорифи  ВМКБ аз 04 феврали соли 2019,  № 7 ва наќшаи кори Академияи хурди илмии ВМКБ 12-апрел конференсияи вилоятии Академияи хурд дар бинои Раёсати маорифи ВМКБ баргузор гардида, дар он 92 нафар хонандагон иштирок намуданд.          Конференсияи вилояти дар муњити бањсу мунозираи илми ва мубодилаи афкор гузашта, собит намуд, ки баъзе аз хонандагони шањру ноњияњо ќобилияти хуби илми-тадќиќоти нишон дода, ба бањои баланди њайати њакамон соњиб гаштанд. Бояд тазаккур дод, ки сол аз сол таваҷҷўњи хонандагони мактабњои вилоят ба корњои илми-тадќиќоти афзуда истодааст. Ин  њолат аз он далел менамояд, ки дар байни баромадкунандагон 30 нафар хонандагони синфи 7 буда, бори аввал дар чунин чорабини иштирок намуданд.            Аз шумораи умумии баромадкунандагон њайати доварон 77-нафар (5-нафар бо ду мавзўъ) – ро  барои иштирок дар сессияи ҷумњуриявии Академияи хурди илми тавсия намуд, ки аз инњо 60-нафар аз муассисањои тањсилоти миёнаи умуми, 12- нафар аз Мактаби Президенти , 3 – нафар аз Мактаб- интернати ҷумњурияви барои хонандагони ятиму бепарастори ноњияи Рўшон ва  2- нафар аз Литсейи Оѓохон мебошанд.      Нишондоди тавсияшудагон аз рўйи фанњо ва шањру ноњияњо чунин аст:         Фан   Дарвоз Ванҷ Рўшон Шуѓнон Роштќалъа Ишкошим Мурѓоб  Ш. Хоруѓ Њамаги Мактаби президенти Литсейи Оѓохон МТМУ Забон ва адабиёти тоҷик – 1 2 2 4 1 – – – – 10 Забони руси – – – 2 – – 1 7 – – 10 Забони англиси – – – – – – – – 2 2 4 Физика – – 1 1 – – 1 – – – 3 Биология 2 – 1 – 4 2 – 1 – – 10 География 2 – – – 2 2 – – – – 6 Экология 1 – – – – – – – – – 1 Таъриху бостоншиноси – – 1 3 4 1 1 – – – 10 Тиб – 1 5 1 7 – 3 – – 3 20 Иќтисодиёт – – – – 2 – – 1 – – 3 Математика – – – – 1 1 – – – – 2 Техн. Информ. – – – – – – – 2 – – 2 Химия – – – – – – – 1 – – 1 Ҷамъ 5 2 10 9 24 7 6 19 82   Тањлилњо нишон доданд, ки ба конференсия  хонандагони  ноњияњои Рўшон, Шуѓнон, Мурѓоб ва Роштќалъа    омодагии хубтар диданд.  Бояд тазаккур  дод, ки аксарияти мавзўњои баромадкунандагон ба рушди дењот, сайёњи ва њунарњои мардуми бахшида шуданд. Хонандагон инчунин ба корњои тадќиќоти оид ба тиб, биология, таъриху бостоншиноси, адабиёт шавќу раѓбати калон доранд. 10 май  соли 2019  маҷлиси Президиуми шўрои илмии Академияи хурди илмии ВМКБ баргузор гардид, ки дар он натиҷаи конференсияи вилояти њамаҷониба  муњокима гардида, роњњои бењтар намудани самаранокии он, расондани ёрии методи ба онњо дар тањия намудани маърўзањои илми барраси гардиданд. Тибќи  фармоиши Раёсати маорифи ВМКБ аз 24 майи соли 2019 , №37 ва  мактуби Академияи хурди илмњои Ҷумњурии Тоҷикистон аз 23 майи соли 2019 , № 19 дар таърихи 9 – уми июн сессияи ххххI -уми Академияи хурди илмњои Ҷумњурии Тоҷикистон баргузор гардид, ки дар он аз 77- нафари аъзои АХИ-и ВМКБ, 66-нафарашон бо мавзўњои мухталифи илми-тадќиќоти баромад карданд. Аъзоёни АХИ-и вилоят дар конференсияи ҷумњурияви бо 71 маърўзањои илми баромад карданд ( 5 нафар бо дутоги маърўза). Аз ҷумлаи баромадкунандагони  конференсияи ҷумњурияви  7 нафар Узви  њаќиќии   АХИ-и  ҷумњурияви,  13 нафар Узви вобастаи АХИ ҷумњурияви гардида, 15 нафар бо дипломи дараҷаи 1, 23 нафар бо дипломи дараҷаи 2, 11 нафар бо дипломи дараҷаи 3 ќадр гардиданду  2  нафар соњиби Ифтихорномаи Кумитаи тадорукот шуданд. Аз рўйи ноњияњо ин нишондод чунин аст:   № Шањру ноњияњо Узви њаќиќи Узви вобаста Дипл. дараҷаи1 Дипл. дараҷаи2 Дипл. дараҷаи3 Ифтихорнома њамаги   Дарвоз 2 1 1 1 – – 5   Ванҷ – 1 – 1 – – 2   Рўшон 1 3 2 1 3 – 10   Шуѓнон – 2 – 5 1 – 8   Роштќалъа 2 4 5 9 4 – 24   Ишкошим – – 2 2 1 – 5   Мурѓоб – 2 2 – 1 – 5   Хоруѓ – – 1 4 – – 5   ЛО 2 – – – – – 2   МП – – 2 – 1 2 5 Њамаги 7 13 15 23 11 2 71     Кормандони АХИ-и ВМКБ дар аксарияти чорабинињои давлати фаъолона ва дастҷамона иштирок менамоянд. Дар шумораи №36-и рўзномаи «Бадахшон» маќолаи директори АХИ зери сарлавњаи «Истиќлолият – неъмати бењамтои истиќлолият» нашр гардид. Дар охири моњи июни соли ҷори дар телевизиони Бадахшон мизи мудавари аъзоёни фаъоли Академияи хурди илми баргузор гардид, ки дар он шогирдони Академияи хурди назди Раёсати маорифи вилоят Лаълҷубаева Шамшод аз муассисаи тањсилоти раќами 12- ноњияи Роштќалъа, муассисаи тањсилоти раќами 13 Шотемурова С ва Хазораи Муњиддин муассисаи тањсилоти раќами 3- ноњияи Шуѓнон, Исмоилов Мамадшариф аз Литсейи Оѓохон, директори АХИ-и ВМКБ Ќамбаров С. ва котиби илмии АХИ-и ВМКБ Хушназаров А фаъолона иштирок намуданд.       14 ноябри соли 2019 бахшида ба Рўзи Президент њамоиши аъзоёни Академияи хурди илмии вилоят баргузор гардид. Дар чорабинии мазкур зиёда аз 26 нафар аъзоёни АХИ аз Мактаби Президенти, Литсейи Оѓохон, муассисаи таълимии раќами 8-и шањри Хоруѓ, муассисаи таълимии раќами 12-и ноњияи Роштќала ва  муассисаи таълимии раќами 3-и ноњияи Шуѓнон баромад намуданд.     11-уми декабри соли 2019 бо ташаббуси Академияи хурди илмии назди Раёсати маорифи вилоят бахшида ба 120-солагии Шириншоњ Шоњтемур конференсияи илми амали баргузор гардид. Муассисаҳои таҳсилоти томактабии кӯдакон ва васеъ намудани фоизи фарогирии онҳо, ба роҳ мондани таҳсилоти ғайрианъанави ва алтернативии омода намудани кӯдакон         (банди 50-и Паём), ( ҚҲҶТ “ Дар бораи натиҷаҳои рушди иҷтимоию иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соли 2018 ва вазифаҳо барои соли 2019” аз 30.01.2019, №39 банди 10). Дар њамаи шањру ноњияњо талабот нисбати муассисањои томактаби ва Маркази инкишофи кўдакони синни томактаби зиёд шуда истодааст. Дар вилоят  29460 кўдаки синни то 5-сола мавҷуд мебошанд, аз ин теъдод  6455-нафар кўдак ба Маркази рушди барвақтии кўдак  фаро гирифта  шудаанд. Дар вилоят 26 адад кудакистон бо фарогирии 2104 нафар тарбиягиранда  фаъолият карда истодаанд ва ба тарбияи онњо 135 мураббия  машѓул мебошанд. Раёсати маорифи вилоят  дар њамкори  бо ФДҶТБКСМ дар ВМКБ ва Фонди  Хазинаи Оѓохон 283-адад Марказњои инкишофи кўдакони синни томактаби, дар назди муассисањои тањсилоти умумии вилоят ташкил намуданд. Дар ин Марказњо 6455 нафар кўдак таълиму тарбия гирифта истодаанд ва ба таълиму тарбияи онњо 482-нафар мураббияыо  машѓуланд, ки 90% онњо аз курси такмили ихтисос гузаштанд. Теъдоди Марказыои синни барвақтии кудак дар миқёси вилоят аз 267 адад соли 2018 б а 283 адад (16 адад )дар соли 2019 зиёд гардид. Фарогирии кудакони синни томактаби дар вилоят 30 фоизро ташкил медиыад.          Раёсати маорифи Вилояти Мухтори Куњистони Бадахшон тибќи мактуби Вазорати маориф ва илми Ҷумњурии Тоҷикистон аз 05.09.2019, № 06/1 – 1451 вобаста ба иҷрои дастури Роњбари дастгоњи иҷроияи Президенти Ҷумњурии Тоҷикистон аз 21.08.2019, № 26/10 – 241 “Оид ба фаъолияти мактаб – интернатњо дар асоси Низомномаи намунавии муассисањои давлатии таълимии навъи мактаб дар Ҷумњурии Тоҷикистон аз 29.08.2019, № 411”, дар вилоят 12 – адад интернати давлатии наздимактаби ва 1 – адад муассисаи давлатии «Мактаб-интернати xумњурияви» дар ноњияи Рўшон фаъолият карда истодаанд. Қабули тарбиятгирандагон ба интернатњои наздимактаби ва  муассисаи давлатии интернати ҷумњурияви  дар асоси Низомномаи дар боло зикр гардида ба роњ монда  шуда истодааст. Шумораи тарбиягирандагон дар интернатыои наздимактаби  277 нафар (118 нафар духтар) ва дар интернати ҷумыуриявии ноыияи Рушон 231 нафар (90 нафар духтар) ҷамъ 509 нафар (202 нафар духтар) ташкил медиыад.             Дар интернатњои  назди муассисаыои таълимии вилоят њамаги 6 нафар ятими кул, аз онњо 2 нафар духтар;  бепадар 66 нафар аз онњо  23 нафар духтарон; бе модар 26 нафар, ки аз онњо 15  нафарашон духтарон тарбия гирифта истодаанд.  Дар маҷмуъ дар интернатњои вилоят 6 нафар ятими кул ва 91 нафар ятими яктарафа ба тарбия фаро гирифта шудаанд.             Дар Вилояти Мухтори Кўњистони Бадахшон навъи мактаб- интернат барои кўдакони ятим мавҷуд нест. Интернатњои наздимактаби аз тарафи идорањои вилояти ва ҷумњурияви дастгири ёфта истодаанд. Аз ҷумла ширкати барқии «Помир Энерҷи» ба интернати ҷумњурияви  ноњияи Рушон таҷыизотыои барқи  барои ошхона ва аз тарафи Фарид Тринистани рахти хоб кўмак расонида  шуд. Ба интернати наздимактабии № 2 ҷамоати Сацирдашти  ноњияи Дарвоз аз тарафи хоҷагии ҷангали ҷумыурияви ба маблаци 4000 сомони либоси мактаби харидори карда шуд. Ба 8 адад интернатњои наздимактабии  ноњияи Мурцоб дар соли тањсили 2018 – 2019 аз тарафи сокинони ноыия ва алоыида ширкатыо кўмак  расонда шуд. 12.3. Фароҳам овардани шароити мусоид барои устувор гардонидани пояҳои моддию техникии муассисаҳои таълими ( компютер, тахтаи ,электрони ) ва ҷалби васеи истеъдодҳои ҷавонон ба омӯзиши технологияҳои муосир ва корҳои эҷодиву техники, сатҳи фаъолияти дарёфт ва рушди истеъдодҳо, технологияҳо иттилооти, комуникатсиони (Банди 38-и Паём)   Аз ҳама пеш Маркази технологияи информатсиони ва  коммуникатсияи  назди Раёсати маорифи вилоят иҷрои “Барномаи давлатии амали намудани технологияҳои иттилооти- коммуникатсиони дар муассисаҳои таҳсилоти умумии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2018-2022” дар муассисаҳои таҳсилоти умумии вилоятро зери назорат гирифтааст. Аз натиҷаи ин ҳисоботҳо қисман  иҷрошавии “Барномаи давлатии амали намудани технологияҳои иттилооти ва коммуникатсиони дар муассисаҳои таҳсилоти умумии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2018-2022”  дар муассисаҳои таълимии  ВМКБ натиҷагири карда мешавад. Дар соли таҳсили 2019-2020 дар синфҳои 5-11-ӯми муассисаҳои таълимии вилоят 20 693 хонанда аз 3015-адад компютерҳо истифода бурда истодаанд, ки ин ба ҳар як 7-хонанда 1-адад компютер рост меояд. Дар 246-адад муассисаҳои таълимии асоси ва миёнаи умуми кабинетҳои технологияи информатсиони ташкил шуда, мувофиқи шароит бо асбобу анҷоми техники ва аёниятҳои зарури ҷиҳозонида шудаанд. Аз тамоми муассисаҳои таълимии вилоят фақат 69-ададашон аз тариқи модеми хурду 2-тоаш бо модемҳои калони Wi-Max ва Wi-Fi ба шабакаи умумиҷаҳонии Интернет пайваст мебошанд. Ба таълими фанни “Технологияи информатсиони” 250-нафар омўзгорон машғул буда, аз онҳо 220 нафарашон бо маълумоти оли, 30-нафар бо маълумоти миёнаи касби ва 38-нафарашон ғайри ихтисос мебошанд. Омўзгороне, ки бо маълумоти олии нопурра ва миёнаи махсус кор карда истодаанд, тавсия гирифтанд, ки маълумоташонро пурра намоянд. Инчунин, аз моҳи июл сар карда аз тарафи кормандони МТИК-и вилояти курсҳои кӯтоҳмуддати  истифодаи тахтаи электрони ва проектор бо 15-нафар кормандони Раёсати маорифи вилоят ва зерсохторҳои он, 14-нафар омӯзгорони фанни “Технологияи иттилооти”-и шаҳри Хоруғ, 25-нафар муаллимони фанни “Забони англиси”-и ва 25-нафар директорони мактабҳои шаҳру ноҳияи вилоят,ки аз курси такмили ихтисос ДТМК- и вилоят дар бинои раёсат мегузаштанд  гузаронида шуданд. Мувофиқи нақшаи кории Марказ, кормандони Маркази технологияи информатсиони ва коммуникатсияи назди Раёсати маорифи вилоят натиҷаи иҷрои “Барномаи давлатии амали намудани технологияҳои иттилооти- коммуникатсиони дар муассисаҳои таҳсилоти умумии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2018-2022” дар ҳамаи муассисаҳои таҳсилоти умумии шаҳри Хоруғ,  дар муассисаҳои таълимии № 1,2,3,4,10,11,12,14,28,26 ва 38-и ноҳияи Шуғнон, № 7,8,9 ва Интернати ҷумҳуриявии ноҳияи Рӯшон санҷида баромада,  ёрии методии худро расонида тавсияҳо ва пешниҳодҳо ба роҳбарони мактабҳо ва омӯзгорони фанни технологияи иттилооти дода шуданд. Дар давоми соли 2019-ӯм ба муассисаҳои таълимии вилоят аз ҳисоби маблағҳои худии муассисаҳои таълими 125 адад компютер, 17 принтер, 72 тахтаи электрони ва 37 –адад видеопроэктроҳо дохил шуданд. Яъне нисбат ба нақшаи дурнамо барои харидории компютер дар соли 2019- 93 адад буда, харидори шуд 125 –адад, ки ин 134%-ро ташкил дода, нақшаи харидории тахтаи электрони 34-адад бошад, харидори шуд 72-адад, ки ин 211%-ро ташкил медод. Аз ҳисоби хизматрасониҳо ва таъмири таҷҳизотҳои техники ба ғайр аз ҳисоби буҷаи давлати ба таври илова ба суратҳисоби марказ ба қадри 5100 сомони даромад ворид гардидааст. Маркази технологияи информатсиони ва коммуникатсияи  назди шӯъбаи маорифи ноҳияи Роштқалъа утоқи кори надошта, ба ғайр аз як компютер дигар  бо ягон намуди техникаи  иттилооти муҷҷаҳаз гардонида нашудааст.  Дар ноҳияҳои Давроз ва Мурғоб бошад, то ҳол марказҳои технологияи информатсиони ва коммуникатсия ташкил карда нашудаанд. Дар давоми  соли 2019 Маркази рушди истеъдодњои вилоят моњи январи соли равон дар њамкори бо Донишгоњи Осиёи Маркази дар шањри Хоруѓ олимпиадаи  «Математикон» гузаронида шуд, ки дар ин олимпиада 250 –нафар хонандагон аз муассисањои таълимии типи нави вилоят ва муассисањои таълимии шањри Хоруѓ, ноњияи Шуѓнон иштирок намуданд ва аз ин шумора 60- нафар хонандагон сазовори ҷойњои намоён гардидаанд ва тими литсейи Оѓохон соњиби ҷойи якум гардида, бо Ифтихорномањо ва мукофоти пули ќадр шуданд. Дар моњи феврали соли равон дар асоси барќияи телефонии Маркази дарёфт ва рушди истеъдодњои ҷумњурияви дар байни хонандагони МТМУ-и вилоят олимпиада аз фанни забони англиси «HIPPO» баргузор гардид ва дар ин олимпиада 100- нафар хонандагон иштирок доштанд.  Ба маќсади дарёфти хонандагони болаёќат дар асоси наќшаи кории марказ ва фармоиши Раёсати маорифи вилоят аз 11-марти соли 2019, №14 дар њамаи муассисањои таълимии шањру ноњияњои вилоят олимпиадаи «Spelling Bee» –аз фанни забони англиси  байни хонандагони синфњои 5,6,7 гузаронида шуда, 39- нафар ѓолибони ин олимпиада дар таърихи 13- март дар олимпиадаи вилояти иштирок намуда,  6- нафар хонанда сазовори ҷойњои 1-ум, 2-юм ва 3-юм гардида ба даври чоруми олимпиадаи ҷумњурияви роњхат гирифтанд. Ва дар даври чоруми олимпиадаи ҷумњурияви 2- нафар хонандагон Ќурбонмамадова  Њавобегим хонандаи синфи 7-уми МТМУ-и раќами 9-и шањри Хоруѓ  сазовори  ҷойи 2-юм ва Гулзорхонов Адис  хонандаи синфи 7-уми МТМУ-и № 25-и ноњияи Шуѓнон сазовори ҷойи 3-юм гардиданд.    Инчунин даври вилоятии озмуни “Хонандаи соли 2019” 29 июни соли равон бо иштироки 16 нафар хонанда аз тамоми шаыр ва ноыияыои вилоят ҷамъбаст намуда, дар он хонандаи синфи 8 муассисаи таысилоти миёнаи умумии рақами 12  -и ноыияи Шуцнон Лутфишоева Миҷгона ва хонандаи синфи 10 –и муассисаи таысилоти миёнаи умумии рақами 40 –и ноыияи Дарвоз Анисаи Бахтиёр сазовори ҷойи 1 –ум гардида бо Ифтихорномаи раёсати маорифи вилоят ва мукофоти пули қадрдони карда шуданд.                  Ыамаги дар олимпиадањои вилояти 534- нафар  хонандагони синфњои 5, 6, 7, 8, 9,  10,11  – и  муассисањои тањсилоти  миёнаи  умумии  вилоят  иштирок намуданд,  ки аз онњо 52-  нафар  сазовори  ҷойи 1-ум, 45- нафар  сазовори ҷойи 2- юм , 52- нафар сазовори ҷойи 3-юм ва 145 – нафар  барои  иштироки фаъолона бо Ифтихорномаи сардори Раёсати маорифи вилоят ва   Маркази дарёфти рушди истеъдодњои вилоят ва хонандагони синфњои 5,6,7,8 сазовори ҷойи 1 –ум  бо 100- сомони, ҷойи 2-юм бо 70- сомони, ҷойи 3-юм бо 50- сомони ва иштирокчиёни    олимпиадаи синфњои 9,10,11 барои ишѓоли ҷойњои 1, 2, 3-юм  бо медалњо  ва  ифтихорномањои Маркази дарёфти рушди истеъдодњои вилоят    ќадр карда шудаанд.    Мувофиќи наќшаи кории МДРИ – вилоят кор ва фаъолити МДРИ – и ноњияи Дарвоз, Мурѓоб ва шањри Хоруѓ   дида баромада шуда масъалаи мазкур дар мушовараи Раёсати маорифи вилоят муыокима карда шуд.   Дар моњи сентябр мусобиќаи вилояти аз намуди «Шоњмот» ва моњи  октябри соли равон мусобиќаи варзиши аз волейбол байни  хонандагони МТМУ-и  вилоят гузаронида шуд  ва таърихи аз 19 –уми то 25 ноябр дастаи волейболбозони вилоят дар мусобиќаи сатњи ҷумхурияви иштирок намуда сазровори ҷойи якум гардиданд. Санаи 22-ноябри соли 2019 дар шањри Тиблиси Ҷумњурии Гурҷистон  аз тарафи Ассосиатсияи байналмиллалии арифметикаи зењни (GAMA) 6- умин олимпиадаи байналмиллалии Арифметикаи зењни Гурҷистон- 2019 баргузор ва ҷамъбаст гардид, ки дар он хонандагон аз мамлакатњои  дунё бо њам раќобат карданд ва 7- нафар хонандагони МТМУ-и шањри Хоруѓ Алифбекова Зуњро хонандаи синфи 7-уми МТМУ-и №7 супер чемпион, Мамадризохонов Шоѓиёс хонандаи синфи 6-и Мактаби Президенти  чемпион Имомбердиева Аниса хонандаи синфи 7-уми литсейи Оѓохон чемпион, Элназарова Зуњро хонандаи синфи 4-уми литсейи Оѓохон ҷойи-1-ум, Мавлоназаров Абдулназар хонандаи синфи 4-уми мактаби Президенти ҷойи 2-юм, Абдуламиров Хайруллобек хонандаи синфи 6-уми литсейи Оѓохон ҷойи 3-юм, Шафиева Зуњро хонандаи синфи 4-уми МТМУ-и № 2 ҷойи 3-юм  ва  сазовори ҷойњои ифтихори  гардиданд. 12.4. Корҳои анҷомдода барои баланд бардоштани сифати таълим дар ҳамаи зинаҳои таҳсилот ( кабинетҳои фанни) ва бартараф намудани норасоии кадрҳои омӯзгори, гузаронидани такмили ихтисоси омӯзгорон, ҳавасмангардонии омӯзгорони ҷавон ( банди 38 Паём, ҚҲҶТ “ Дар бораи натиҷаҳои рушди иҷтимоию иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соли 2018 ва вазифаҳо барои соли 2019” аз 30.01.2019, №39 банди 10) Бањри баланд бардоштани сатњу сифати  таълим дар њамаи  зинањои  тањсилот дар  шањру  ноњияњои вилоят ва  мустањкам намудани заминаи моддиву техникии муассисањои таълими чорањои зарури андешида  шуда,  корњои зерин ба  сомон расонида  шуданд: Дар  муассисањои таълимии шањру  ноњияхои вилоят  синфњои мутавози, ки дорои  заминаи моддиву техникии муосиранд  аз ҷињати   технологияи навин таъминанд. Дар чунин  муассисаҳои таълимии  вилоят 50 адад синф бо равияви тафриќави аз фанњои ҷамъияти- гуманитари, табии- риёзи  мутобиќ ба  талаботи замон   ташкил     карда  шудаанд. Дар  тамоми муассисањои таълими ҷињати баланд  бардоштани сифати  тањсилот дар  алоҳидаги гурўхҳои назоратии сифати  тањсилот таъсис  ва  амал  намуда  истодаанд, ки сифати таҳсилотро дар охири ҳар як чоряк санҷиш намуда, аз натиҷааш ба шуъбањои маорифи шањру ноњияњои вилоят маълумот пешниҳод менамоянд. Ҷамъбасти сатњи сифати дониши хонандагони МТМУ-и вилоят дар  соли 2019 тибќи њисоботњои пешнињодгардидаи шуъбањои маорифи шањру ноњияњои вилоят   сатњи дониши 22243 -хонанда мавриди санҷиш ќарор дода шуд, ки сатњи сифати дониши хонандагон  50 %, азхудкуни 85%-ро ташкил медињад. Дар  соли 2019 аз тарафи  шуъбањои маорифи шањру ноњияњо 67 муассисаи таълими аз аттестатсия ва 54-муассисаи таълими  аз  аккредитатсияи давлати гузаронида шуда, барои фаъолияти минбаъдаи онњо иҷозатнома ва шањодатномаи аккредитатсияи давлати дода шуд. Яке аз самтыои баланд бардоштани сифати таысилот дар муассисаыои таълими ин таъмин бо китобыои дарси мебошад. Қайд кардан ба маврид аст, ки аксарияти хонандагони муассисаыои таълимии шаыр ва ноыияыои вилоят бо китобыои дарси таъмин карда шуданд. Ќарздории  иҷораи китобыои дарси ва маводњои таълими  дар соли тањсили  2018-2019        бо назардошти қарзыои класики 908 696, 30 сомониро ташкил дода, то ба холати 25.12.2019     878 360,21 сомони пардохт карда шуд.  Даври сеюми  вилоятии озмуни “Мураббии соли Тоҷикистони – 2019”  таърихи 26.09.2019  ҷамъбаст шуда, мураббии Маркази инкишофи барваќтии кўдакони Хадамоти маорифи Оѓохони шањри Хоруѓ  Атомамадова Ангома ѓолиби озмуни вилояти гардид. Таърихи 10.10.2019 даври вилоятии озмуни “Муаллими соли 2019” ҷамъбаст гардид, ки омўзгори фанни физикаи мактабинтернати ҷумњурияви Мамадназарбеков  Ризоали  ѓолиби озмун дониста шуд. Дар  вилоят вобаста ба иҷрои Амри Президенти Ҷумыурии Тоҷикистон аз 11 феврали соли 2019, № АП 1165 оиди озмуни ҷумыуриявии “Фуруци субыи донои…”ҷамъбаст гардида, 10 нафар цолибони ин чорабини барои иштирок дар озмуни ҷумыурияви роыхат гирифтанд. Дар даври ниыоии ҷумыуриявии озмуни мазкур  хонандаи синфи 6-и муассисаи таысилоти миёнаи умумии рақами 44 ноыияи Ишкошим Пайшанбиева Азизмоы сазовори ҷойи ифтихори гардида бо Диплом ва мукофоти пули қадрдони карда шуд.  Аз 1 марти соли 2019 дар шањри Хоруѓ нуќтаи баќайдгирии «Маркази  миллии  тести» барои номнавис намудани довталабон ба 33-муассисаи тањсилоти олии касби ва 8-муассисаи тањсилоти миёнаи  касбии Ҷумњурии Тоҷикистон, дар бинои Донишгоњи давлатии Хоруѓ ҷудо гардид ва сабти довталабон оѓоз ёфт.   Дар маҷмўъ дар соли тањсили 2018-2019 2744 (1219) хонанда муассисањои таълимиро хатм намуда, аз ин теъдод 1320 (681 духтар) нафар  тариќи Маркази миллии тести ба муассисањои тањсилоти олии кишвар ва 391 (235 духтар) ба муассисањои тањсилоти миёнаи касби Ҷумњурии Тоҷикистон дохил шуданд, ки ин 1711 (916 духтар) нафарро ташкил медињад. 13 нафар ба омўзишгоњи ќудрати, ба литсей, коллеҷ, омўзишгоњњо 184 нафар, 267 нафар ба хориҷи кишвар, аз ҷумла 113 нафар ба донишгоњњои Федератсияи Россия, 94 нафар ба мактабњои олии Ќирѓизистон, 2 нафар ба макотиби олии Ќазоќистон, 30 нафар ба муассисањои тањсилоти олии Ҷумњурии халќии Хитой, 6 нафар ба ИМА, 5 нафар ба Полша, 1 нафар ба Гурҷистон, 1 нафар ба Африка, 1 нафар ба Сингапур ва  1 нафар ба Ҷопон дохил шуданд.  Барои соли тањсили 2019 – 2020 тибќи наќшаи Вазорати рушди иќтисод ва савдои  Ҷумњурии Тоҷикистон барои муассисањои  таълимии вилоят 242 адад  квотаи Президенти ҷудо гардидааст, ки ин теъдод нисбати ноњияњо чунин аст:  Дарвоз 41 адад, Ванҷ 35 адад, Рўшон 30 адад, Шуѓнон 26 адад, Роштќалъа 40 адад, Ишкошим 37 адад, 4-адад шањри Хоруѓ  ва Мурѓоб 31 ададро ташкил медињад. Аз 6-ум то 16 июни соли ҷори сўњбат бо довталабони квотаи Президенти дар шањру ноњияњои вилоят  баргузор гардида, 242-нафар соњиби квотаи Президенти гардиданд. Мутобиқи банди 82 “Нақшаи чорабиниыо оид ба иҷрои дастуру супоришыои Президенти Ҷумыурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муытарам Эмомали Раымон, ки дар ҷараёни сафари кори ба ноыияыои Ванҷ, Дарвоз, Роштқалъа, Мурцоб ва Хоруци Вилояти Мухтори Куыистони Бадахшон аз 11 то 15 сентябри соли 2018 баён доштанд” 70 квотаи иловаги ба хонандагони шаыру ноыияыои Вилояти Мухтори Куыистони Бадахшон, ҷиыати ба таысил фаро гирифтани оныо аз руи ихтисоси “Кори табобати” дар Донишгоыи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абуали ибни Сино пешбини карда шуда буд, пурра таъмин карда шуд. Дар маҷмуъ дар вилоят тибқи квотаи Президенти барои дохил шудан ба Донишгоыи давлатии тибби Тоҷикистон 94 квота ҷудо карда шуда, ыамаи квотаыо таъмин ва азхуд карда шуданд. Ба маќсади баланд бардоштани мањорати касбии омўзгорон аз   5689  нафар омўзгор дар давоми соли 2019  теъдоди  973-нафар омўзгори фанњои мухталиф аз курсу семинарҳо  гузаронида шудаанд.   12.5. Сатҳи таъминоти хонандагон бо либосҳои мактаби истеҳсоли ватани. Оид ба таъмини пурраи хонандагони муассисањои таълимии шаыр ва ноыияыои вилоят  бо либоси мактаби  дар соли тањсили 2019-2020  корыои муайян ба иҷро расонида шудааст. Аксарияти хонандагони муассисаыои таълимии шаыр ва ноыияыои вилоят аз сехи дузандагии “Кохи бонувон” ноыияи Дарвоз бо либоси мактаби таъмин карда шуданд. Раёсати маорифи ВМКБ  бањри иҷро намудани Ќарори Њукумати Ҷумњурии Тоҷикистон аз  01.03.2019, № 103, Қарори Раиси ВМКБ  аз 08.04.2019, №118 фармоиши Вазири маориф ва илми Ҷумњурии Тоҷикистон аз 19.03.2019, № 1696,  «Дар бораи ташкил истироњати тобистонаи кўдакон ва наврасон дар соли 2019» ба маълумоти Шумо мерасонад, ки оид ба истироњатгоњњои беруназшањри ва наздимактаби барои ташкили бофароѓати истироҳати хонандагон дар мавсими соли 2019 фармоиши сардори  Раёсати маорифи ВМКБ аз 15.04.2019  № 27  ба тавсиб расонида шуда,  дастраси шуъбаҳои маорифи шаҳру ноҳияҳои вилоят гардонд. Ҳамаи  истироњатгоњои вилоят оѓоз шудани мавсими ќабули истироњаткунандагон дар ҳамкори бо маќомотњои  њокимияти давлатии шањру ноњияњо барои ќабули хонандагон омода гардиданд.  Барои дар сатҳи баланд баргузор намудани корҳои таълими ва тарбияви   дар  истироҳатгоҳои  кӯдакону наврасон барои омода намудани мураббияҳо ва расондани ёрии методи ба лагерҳои истироҳати беруназшаҳри ва лагерҳои наздимактаби дар ҳамкори бо ташкилотҳои ғайридавлатии ЮНИСЕФ ва ЮСАИД семинарҳои дастурдиҳи роҳандози карда шуданд. Ба воситаи Маркази Ҷумҳуриявии Муассисаҳои Таҳсилоти Иловаги  санаи 01.05 то 03.05.2019 семинари омӯзиши дар истироҳатгоҳи «Файзи Истиқлол» баргузор шуд ва аз МДМТИ вилоят намояндаи маорифи ВМКБ иштирок намуда, баъди бозгашт барои муттасадиёни лагерҳои беруназшаҳрии вилоят дар таърихи 22.05.2019 дар толори МДМТИ семинари омӯзиши баргузор намуданд. Раёсати маорифи вилоят ҷиҳати беҳтар ба роҳ мондани истироҳати кӯдакону наврасон пайваста кӯшиш намуда истодааст. Инчунин  дар асоси қарори раиси ВМКБ ва фармоиши Вазири маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон нақша-чорабиниҳои лагерҳои истироҳатии тобистонаи соли 2019 ва барномаҳои машғулиятҳои истироҳатгоҳо тасдиқ  гардидаанд ва ситоди тобистонаи соли 2019 таъсис дода шуд. Њолати бехатарии экологии њамаи лагерњои назди мактаби ва беруназшањри ба талабот ҷавобгӯ буда, барои фаъолият намудани  истироҳатгоҳҳо хулосаи комиссияи Кумитаи ҳолатҳои фавқуллода ва мудофиаи граждани ва Марказҳои санитарию эпидемологи гирифта шуд. Ҳамаи истироҳатгоҳо бо сармураббияҳо, мурабияҳо, кормандони тибби ва дигар кормандони зарури таъмин кардашуда буданд. Кормандони Шуъбаҳои маорифи шаҳру ноҳияҳо вазифадор карда шуданд, ки дар ҳамкори  бо мақомотҳои давлати маблағҳои  пешбинишударо барои  ташкили истироҳати тобистонаи кӯдакон ва наврасон дар соли 2019 назорат  қатъи бурда  самаранок  истифода  намоянд. (ҷадвали маблағгузории лагерҳо замима мегардад)     Вазъи таъминоти модди – техникии истироҳатгоҳҳои «Насими Fунд» – ноҳияи Шуғнон , «Зинги»- Ванҷ ва «Сағирдашт» – ноҳияи Дарвоз қадри имкон   ба талабот ҷавобгӯ  ҳастанд. Ҳавзи шиноварии лагери истироҳатии Зинг таъмир талаб буда, ба таъмир ва тармим ниёз дорад. Лагерҳои истироҳатии «Насими Fунд» ва «Сағирдашт» ҳавзи шиновари надоранд.   Истироҳати тобистонаи кӯдакону наврасон дар вилоят ба тариқи зайл ташкил карда шуданд :   1. Лагерњои истироњатии тобистонаи кудакон ва наврасон  ноњияи Дарвози дењаи Саѓирдашт ва Зинги ноњияи Ванҷ аз тарафи МИМХД-и ноњияњои Дарвозу Ванҷ ва МИЫД вилоят ташкил карда шудаанд. Лагерњои истирохатии тобистонаи кудакон ва наврасони номбурда  дар ду баст, басти якум  аз 18.07.2019 то 29.07.2019 ва басти дуюм аз 29.07.2019 то 09.08.2019  фаъолият намуданд. Дар басти якуми лагери истирохатии тобистонаи кудакон ва наврасони Саѓирдашт 60-нафар ва дар басти дуюми лагери номбурда 40-нафар кудак фаро гирифта шудаанд. Ба лагери истирохатии тобистонаи кудакон ва наврасони Зинги ноњияи Ванҷ дар хар ду баст  60-нафари кудак ҷамъ 120 нафар фаро гирифта шудаанд. Инчунини дигар аз тарафи МИХД-ии ВМКБ лагери истирохатии кудакон ва наврасони “Насими Гунд”-и нохияи Шугнон дар як баст  бо фарогирии 80-нафар кудак  ташкил карда шуда, аз 25.07.2019 то 05.08.2019  фаъолият намуд. Хамзамон, аз тарафи МИХД-ии нохияи Мургоб бо фарогирии 14-нафар кудак истирохатгохи   кудакону наврасони “Чичикдех” ташкил карда шуд. Дар мачмуъ 314-нафар кудак ба лагерхои истирохатии тобистонаи кудакон ва наврасон чалб карда шудаанд. 2. Ба воситаи  Кумитаи рушди Ҷамоатхонаи Имомии Исмоилияи шаҳри Хоруғ 4 адад лагери истироњати дар ноњияњои Рушон, Шуѓнон, Роштќалъа ва Ишкошим ташкил карда шуда, дар ду баст 580 хонанда ба истироњат фаро гирифта шудаанд. Инчунин,  дар назди муассисаи таълимии № 9-и  шахри Хоруғ лагери истироњатии “Умед” барои истироҳаткунандагони синни 11-13 сола барои 300 нафар дар се баст ташкил карда шуд.  Дар басти якум аз 24 июн то 7 июл, дар басти дуюм  аз 9 июл то 22 июл ва дар басти сеюм аз 25 июл то 7 августи соли 2019 хонандагон ба истироњат фаро гирифта шудаанд. 4.Аз тарафи  Литсейи Оғохон барои хонандагони муассисаҳои таълимии шаҳри Хоруғ дар дењаи Емси ноњияи Рушон барои 100  нафар дар ду баст аз 1 то 15 июл ва аз 18 июл то 12 август истироњат ташкил карда шуд. Дар маҷмӯъ аз тарафи Федератсияи иттифоқҳои касабаи мустақили Тоҷикистон ба 265 нафар хонандагони муассисаҳои таҳсилоти вилоят бо сарфи 150000 сомони истироҳати тобистона ташкил карда шуд. Умуман дар мавсими тобистони соли 2019 ҳамаги   1649- нафар кӯдакон ва наврасон ба истироҳатгоҳои тобистона фаро гирифта шуданд, ки аз онҳо 45- нафарашон берун аз ҳудуди вилоят дар истироҳатгоҳҳои шаҳри Ҳисор ва ноҳияи Варзоб истироҳат намуданд. Дар баробари муваффаќияти кор дар истироњати хонандагон чунин мушкилот мушоњида карда шудаанд: 1.Дар истироњатгоњои “Саѓирдашти”-и ноњияи Дарвоз ва  “Зинг”-и ноњияи Ванҷ мушкилоти асоси ин сари ваќт ворид нашудани маблаѓ барои истироњат мебошад. 2. Бо таҷњизоти зарури таъмин набудани ошхона њаммом ва ҷойи хоб дар истироњатгоњи  “Саѓирдашти”-и ноњияи Дарвоз ва “Зинг”-и ноњияи Ванҷ. 3. Ба талабот ҷавобгу набудани толорњо ва майдончањои варзиши ҷињати гузаронидани чорабинињои тарбияви, варзиши ва фарњанги дар истироњатгоњои  “Саѓирдашти”-и ноњияи Дарвоз ва “Зинг”-и ноњияи Ванҷ. 4. Ба талабот ҷавобгу набудани њавзњои оббози дар истироњатгоњои “Саѓирдашти”-и ноњияи Дарвоз ва “Зинг”-и ноњияи Ванҷ. Зимистонгузарони: Баыри иҷрои Қарори Ыукумати Ҷумыурии Тоҷикистон  аз  29-марти соли 2019, № 117  ва қарори Раиси вилоят аз 15-апрели соли 2019 № 126 «Дар бораи  сари вақт омода намудани соыаыои иқтисодиёт ва иҷтимоиёти вилоят барои фаъолияти мунтазам ва самарабахш дар давраи тирамоыу зимистони солыои 2019-2020» корыои муайян ба иҷро расонида шуданд. Дар асоси қарори мазкур, Раёсати маорифи вилоят фармоиш аз 23 апрели соли 2019 таыти № 30 дар бораи таъсиси додани ситоди доимоамалкунанда ва нақша-чорабиниыои Раёсати маорифи вилоят оиди омода намудани соыаыои иқтисодиёт ва иҷтимоиёти муассисаыои таълимии вилоят барои фаъолияти мунтазам ва самарабахш дар давраи тирамоыу зимистони солыои 2019-2020 тасдиқ намуда дастраси тамоми шуъбаыои маорифи шаыру ноыияыо гардонид. Дар синфхонаыои муассисаыои таысилоти  умумии вилоят аз руи шароит барои гармкуни  печыои чуяни алови ба миқдори 3316 адад  ва 1021-адад  гармкунакыои  барқи таъмин ыастанд.                                                                                                                                                                                                    Инчунин, калонтарин мактабыои таысилоти умумии вилоят бо сипарыои сухторнишони таъмир буда, аз ҷониби идораи сухторнишони  мавриди санҷиш қарор гирифта, иҷозати кор кардан дода шудааст. Тамоми муассисаыои таысилоти умумии шаыри Хоруц, 2 муассисаи таысилоти умумии ноыияи  ноыияи Дарвоз ва 4 муассисаи таысилоти умумии ноыияи  ноыияи Шуцнон бо хати барқи озод пайваст мебошанд. Тамоми муассисаыои соыаи маорифи вилоят тибқи маблацыои пешбинишуда барои соли 2019 нақшаи маводыои асосии сухт аз ҷумла ангишт ва ыезум ва маводыои хурока барои зимистони соли 2019-2020 муайян намуда, тибқи ҷадвали замимагардида ба Раёсати иқтисод ва савдои вилоят пешниыод гардид. Мушкилоти ҷойдошта вобаста ба таъмини ангишт дар ноыияи Мурцоб (мактабыои рақами 6 ва 9), ноыияи Ванҷ (мактабыои рақами 4, 22, 46), ноыияи Рушон (мактаби рақами 7), шаыри Хоруц (мактаби рақами 12) мавҷуд мебошад, ки маблаци умумии он 447 ыазор сомониро ташкил медиыад. Раёсати маорифи вилоят минбаъд  баыри иҷрои пурраи бандыои қарори мазкур чораыои таъхирнопазир меандешад. 12.6. Тадбирҳои андешидашуда, ҷиҳати боло бурдани сатҳу сифати омӯзиши илмҳои муосир ва забонҳои хориҷи: руси, англиси ва ғайра.       Оиди  рафти иҷрои  Ќарори Њукумати Ҷумњурии Тоҷикистон аз 03 июли соли 2014, № 427 «Дар бораи  Барномаи давлатии такмили таълим ва омўзиши забонњои руси ва англиси  дар Ҷумњурии  Тоҷикистон  барои     солњои 2015 – 2020»           Раёсати маорифи вилоят дар асоси  Ќарори Њукумати Ҷумњурии Тоҷикистон дар боло зикригардида  ва ќарори раиси ВМКБ аз 24 октябри соли 2014,  № 333, дар асоси наќша чорабинињои маќомоти иҷроияи  њокимияти  давлатии вилоят,  Фармоиш ва наќша  чорабинињои  Раёсати  маорифи  вилоят тартиб дода дастраси шуъбањои маорифи ш. Хоруѓ ва ноњияњои  вилоят гардонид ва бањри амали намудани  он  дар муассисањои таълимии вилоят  корњои муайяне  ба сомон расонидааст. Ба маќсади иҷрои банди 24-и  Барнома оиди чуќур аз худ  намудани забонњои руси   ва  англиси  дар шањри Хоруѓ  кўдакони синни  томактаби, хонандагони МТМУ дар курсњои пулакии Марказњои таълимии «Ирфон», «Логос», «Умники и умницы» ва  дар  Маркази  ҷавонон    мањорати забондонии худро  такмил дода истодаанд. Айни њол  дар ин марказњо 12 гурўњи  омўзиши забони англиси ва 6 гурўњи забони руси бо фарогирии зиёда аз 300 нафар хонанда фаъолият карда истодааст. Ба таълими фанни забони руси 504 нафар омўзгорон машѓуланд, ки 466 нафарашон дорои маълумоти оли, 13 – олии нопурра, 25 – миёнаи махсуси педагоги,  26- нафар ѓайриихтисос мебошанд. Таълими забони англисиро 383 нафар омўзгор ба ўњда доранд, ки аз онњо 306- нафар бо маълумоти оли, 8- нафар маълумоти олии нопурра, 54- нафар миёнаи махсуси педагоги,14 нафар маълумоти миёна, 11 нафар ѓайриихтисос  кору  фаъолият менамоянд Тибќи  квотаи  Президенти Ҷумњурии Тоҷикистон, Маркази миллии тести ва Донишгоыыои хориҷи кишвар  дар 5-соли охир аз  соли 2015 то 2019  миқдори            320-  нафар хонанда ба факултаи забони руси, 470- нафар ба факултаи забони англисии Донишгоњњои давлатии Ҷумњурии Тоҷикистон ва  хориҷи кишвар   ќабул гардида, тањсил карда  истодаанд.             Дар  5-соли охир ба Донишгоњи давлатии Хоруѓ тариќи тањсили буҷҷави ба факултаи забони руси 195, забони англиси 185 нафар ва шартномави  (пулаки)   забони руси  19 нафар ва бо ихтисоси забони англиси 195 нафар дохил  гардида, тањсил намуда истодаанд. Њар сол дар  сатњи МТМУ, ноњия, шањр ва вилоят олимпиадаи хонандагони синфњои 9, 10, 11 олимпиадаи хонандагони синфњои  5. 6, 7  ва  8  аз фанњои забони руси ва англиси гузаронида мешавад. Хушбахтона имсол дар олимпиадаи ҷумњурияви хонандаи синфи 11 – и МТМУ  № 6 –и шањри Хоруѓ Азимшоева С аз фанни забони англиси иштирок намуда сазовори медали нуќра ва Ифтихорномаи Вазорати маориф ва илми Ҷумњурии Тоҷикистон гардиданд. Филиали  Донишкадаи Давлатии Ҷумњуриявии  такмили ихтисос ва бозомўзии кормандони соњаи маориф дар ВМКБ  барои расонидани ёрии амали методи ба омўзгорон  диќќати махсус дода истодааст. Аз ҷумла, дар солњои  2015,  2017, 2018, 2019  барои омузгорони забони руси ду намуди  номгўи курсњои такмили ихтисос бо фарогирии зиёда аз 100 нафар ва барои омўзгорони забони англиси  се намуд курсњои  12 – рўза бо фарогирии  115 нафар  омўзгорон таъмин карда шуд.          Айни њол дар муассисањои таълимии  вилоят 44 иттињодияи методии омўзгорони фанни забони англиси  ва  51  иттињодияи  фанни  забони руси амал карда истодаанд, ки њар кадомашон аз 3 то 5 муассисаи ҷамоаташонро фаро гирифта, бо онњо моње як маротиба машѓулиятњо гузаронида мешаванд. Дар зиёда аз 107 муассисаи таълимии  вилоят маркази маводњои таълими ташкил шудаанд, ки њамаи омўзгорони ин фанњо аз онњо самаранок истифода мебаранд.   Раёсати маорифи вилоят дар њамкори  бо Мактаби Маълумоти Касби ва Давомдори Донишгоњи   Осиёи Маркази  бо маќсади бењтар ба роњ мондани омўзиши  забони англиси  «Барномаи омўзиши забони англиси дар муассисањои тањсилоти умумии дењоти ноњияњои ВМКБ» – ро тањия намуд. Новобаста аз пешравињо  дар омўзиш ва таълиму такмили  ин фанњо норасогињо   низ  вуҷуд доранд. Дар солњои охир  соатњои дар наќшаи таълими   барои омўзиши  ин фанњо  ҷудошуда  ихтисор гардиданд. Нашри китобњои кўдакона, бадеи ба забони русиву  англиси  барои хонандагон нињоят кам дастрасанд. Навобаста аз мушкилињои ҷойдошта Раёсати маорифи вилоят бо зерсохторњояш кўшиш ба харҷ дода истодааст, ки бањри иҷрои Ќарори Њукумати Ҷумњурии Тоҷикистон тадбирњои навинро дар доираи имкониятњои мавҷуда андешида, ба пешрафти омўзишу таълими забонњои русиву англиси њамаҷониба мусоидат менамояд Оиди иҷрои мактуби Вазорати маориф ва илми Ҷумњурии Тоҷикистон аз 25.08 соли 2017, № 06у2-1223, Ќарори маҷлиси  назоратии назди Вазири маориф ва илми Чумњурии Тоҷикистон аз 24 августи соли 2017 №42/ 2-5 оид ба амалигардонии Конуни Чумњурии Тоҷикистон  «Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд» дар муассисањои тањсилоти  умумии шањру ноњияњои вилоят  комиссияњои ҷамъияти таъсис дода шудаанд. Дар муассисањои  таълими оиди Ќонуни   Ҷумњурии  Тоҷикистон   «Дар бораи масъулияти  падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд» гўшаи махсус   ташкил карда   шудааст. Дар асоси наќша–чорабинињо дар аксарияти муассисањои таълимии шањри Хоруѓ ноњияњои Шуѓнон,  Роштќалъа,  Рўшон,  Ишкошим рўзи шанбе  «Рўзи падару модарон » ва  «Рўзи дарњои кушод» эълон карда шудааст.  Дар муассисањои таълими  гўшаи   «Волидон», «Оилаи ѓамхор», «Оилаи солим», «Аз инњо ибрат гиред», «Ифтихори  мактаб » ташкил  карда  шуда, маќолањои омўзгорон дар мавзўњои  «Наќши омўзгор  дар ташаккули кўдакон» «Ањамияти оила дар тарбияи кўдак», «Тарбияи худогоњии миллии хонандагон» « Ифтихори мо »  «Наврасон ояндаи миллат» ба табъ расидаанд.  Дар   муассисањои таълимии шањру ноњияњои  вилоят  кумитаи волидон,  ассотсиатсияи волидон ташкил карда шудааст.        Бо назардошти  риоя ва   иҷроиши Ќонуни  мазкур   Раёсати  маорифи вилоят  чорањои  иловаги андешида, иҷрои ќатъии муќаррароти  Ќонуни Ҷумњурии Тоҷикистон «Дар бораи  масъулияти  падару  модар дар  таълиму  тарбияи  фарзанд» – ро тањти назорати доими ќарор дода, бањри амали  намудани он  чорањои иловаги меандешад. Бањри амали намудани мактуби Вазорати маориф ва илми  Ҷумњурии Тоҷикистон аз 08.02.2019, №01/1-114 дар бораи омўзиши забони давлати тибќи талаботи  Ќонуни Ҷумњурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлати дар Ҷумњурии Тоҷикистон» фармоиш, њайати Комиссия ва наќшаи кори Комиссияи татбиќи талаботи  Ќонуни Ҷумњурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлати дар Ҷумњурии Тоҷикистон» дар раёсати маорифи вилоят ташкил карда шуда, дастраси шуъбањои маорифи шањру ноњияњои вилоят гардонида шудаанд. Ба маќсади арҷгузори ба забони давлати ва риояи он дар муассисањои таълими, омўзиши забони давлати дар шуъбањои маорифи вилоят ва муассисакњои таълими тибќи талаботи Ќонуни Ҷумњурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлати дар Ҷумњурии Тоҷикистон» ба роњ монда, масъалаи мазкур зери назорати доими ќарор дорад. Ба Стандарт ва барномаи таълимии фанни мазкур диќќати зарури дода шуда, меъёрњои забони адаби, риояи забони тоҷики ва насби шиору овезањо бо забони ноби давлати ба роњ монда мешавад. Дар робита ба масъалаи мазкур ба унвони њамаи шуъбањои маорифи шањру ноњияњои вилоят мактуби расми ирсол карда шуда, дастур дода шуд, ки дар њар як муассисаи таълими оид ба татбиќи Ќонуни Ҷумњурии Тоҷикистон «Дар бораи забони давлати дар Ҷумњурии Тоҷикистон» шахси масъул таъин карда мешавад ва иҷрои он пайваста зери назорат гирифта мешавад. Дар давоми солњои 2018-2019 дар асоси наќшаи кори курсу семинарњо гузаронида шуда, омўзгорон ва мураббияњои муассисањои томактаби аз фанни забони давлати ба он фаро гирифта шудаанд. Дар маҷмўъ зиёда аз 30 курсу семинарњо гузаронида шуда, 90 фоиз омўзгор аз такмили ихтисос бањравар гардиданд. Омўзиши Ќонуни Ҷумњурии Тоҷикистон «Дар бораи татбиќи забони давлатии Ҷумњурии Тоҷикистон» (аз 05.10.2009, №553) ва Ќоидањои имлои забони тоҷики»          (аз 04.10.2011, №456) доимо дар байни  омўзгорон, кормандони шуъбањои маорифи шањру ноњияњои вилоят ба роњ монда шудааст. Кормандони шуъбањои маориф дар њамдасти бо кормандони ФДҶТИБКМ-и ВМКБ дар муассисањои таълими, кудакистонњо, Маркази рушди барваќтии кудак ба омўзиши забони тоҷики диќќати ҷидди дода, оид ба њуҷҷатгузорию њуҷҷатнигори дастурњои судманд медињанд. Барои шунавандагони курсњо аз тарафи мушовирони ФДҶТИБК соњаи маориф маводи курс дар шакли китоб нашр гардида, дастраси шунавандагон гардид. Дар китобњо мавзўъњои  методи ва илми дар бораи равнаќ бахшидани забони давлати дар мактабњои вилоят ҷой дода шудаанд. Дар муассисањои томактаби барномаи таълимии забони давлати, ки аз тарафи Вазорати маориф ва илми Ҷумњурии Тоҷикистон тасдиќ шудааст, ба роњ монда шуда, аз рўи он омўзгорон фаъолият карда истодаанд. Инчунини дигар аз тарафи Вазорати маориф ва илми Ҷумњурии Тоҷикистон ва шарикони рушд ба кўдакистонњо ва Марказњои рушди кудакони шањру ноњияњои вилоят маводњои таълими ва китобњои бадеи дастрас мегарданд, ки ба сайќал додани омўзиши забони давлати муњим мебошанд. Дар муассисањои таълимии вилоят синф – кабинети забон ва адабиёти тоҷик ташкил карда шуда, гўшаи Ќонуни забон дар амал ва имлои нави забон мавҷуданд. Бо ташаббуси омўзгорони фанни номбурда хонандагон конференсияњо тањти унвони «Забони модариро фархунда доред», «Хар кас ба забони худ сухандон гардад», сўњбатњо ва соатњои тарбияви доир ба «Умри миллат ба умри забон вобаста аст» баргузор намуданд. Сатњу сифати дониши хонандагон аз фанни номбурда рў ба бењбуди нињода дар се  соли охир бо сањмгузории   бевоситаи омўзгорони фанни забон ва адабиёти тоҷик дар олимпиадаи ҷумњурияви хонандагони муассисањои таълимии вилоят, аз ҷумла хонандаи синфи 11-и муассисаи таълимии  №29-и ноњияи Шуѓнон Ёдгорова Бахтибегим  сазовори ҷойи сеюм гардида, бо Ифтихорнома ва медали биринҷи сарфароз гардонида  шуд. Инчунин хонандаи синфи 9 муассисаи таълимии №7-и шањри Хоруѓ Нодирхонова Гулнамо аз фанни забони давлати дар даври сеюми олимпиадаи вилояти сазовори  ҷойи сеюм гардида, ба даври чоруми олимпиадаи ҷумњурияви роњхат гирифт. Хонандагони муассисањои таълимии ноњияи Ишкошим Рањматбекова Шоира, Адибаи Мамадамон дар олимпиадаи анъанавии ҷумњурияви сазовори ҷойи дуюм  ва Назарова Дилрабо сазовори ҷойњои намоён гардидаанд. Лундаков Ф. хонандаи синфи 11-и мактаби Президентии шањри Хоруѓ ҷињати фаъолона иштирок намудан дар олимпиадаи анъанавии ҷумњурияви аз фанни забони тоҷики бо Ифтихорномаи Вазири маорифи Ҷумњурии Тоҷикистон ќадр карда шуд. Дар вилоят Маркази маводњои таълими дар муассисањои таълими фаъолият доранд, ки бо китобњои бадеи муҷањњаз гардонида шуда, дар равнаќ бахшидани забондонии омўзгорону хонандагон мусоидат мекунад. Барои равнаќ бахшидани забондони дар ноњияи Мурѓоб њар сол курсњои 12-рўза гузаронида шуда, дар ин курсњо ба ѓайр аз омўзгорони забони давлати, кормандони шуъбаи маориф ва маќомоти мањалли низ ширкат варзида, такмили ихтисос менамоянд. Хамзамон тренерони донишкада, ки аз байни омўзгорони бењтарини ноњияи Мурѓоб интихоб гардидаанд бо омўзгорони муассисањои таълимимоње як маротиба семинарњои дастурдињи мегузаронанд. Бояд ќайд кард, ки дар баланд бардоштани сифати таълими забони давлати ва равнаќ бахшидани забондони мушкилињо низ мавҷуданд: – барои омўзгорони забони давлати гузаронидани курсњои дарозмуддат дар маркази ноњияи Мурѓоб; – омўзгороне, ки бо маълумоти миёнаи касбии омўзгори дар муассисањои таълимии ноњияњои вилоят ба таълимдињии фанни забони давлати машѓуланд тавассути имтиёз ба донишгоњњои олии кишвар дохил карда шаванд; – барои омўзгорони дигар фанњои таълимии ноњияи Мурѓоб низ семинари омўзиши забони давлати ташкил карда шаванд, зеро онњо низ ба омўзиши забони давлати ниёз доранд. 12.7. Мушкилиҳои ҷойдоштаи соҳаи маориф. Норасогиыо ва пешниыод.   Пурра гардонидани воыидыои кори дар кабинети методии назди Раёсати маорифи вилоят ва зиёд намудани маблацгузрии онСарварони созмоныо бо ним сарбори дар муассисаыои таысилоти умуми кор мекунанд ва ин ыолат ба фаъолияти оныо таъсири манфи мерасонад.Ташкили мустақилияти молияви дар Раёсати маорифи вилоят Дастгирии ММЊД-и вилоят ва шањру ноњияњо дар амали намудани Барномаыои давлатии соыави ва Қарорыои Ыукумати Ҷумыурии ТоҷикистонМасъалаи пайваст намудани муассисањои тањсилоти умумии вилоят ва шуъбаи маорифи ноњияи Ишкошим ва Мурцоб ба шабакаи ягонаи Интернет то њол њалли худро наёфта истодааст.Таҷдиди маблацгузории меъёрии сарикаси дар муассисаыои таълимии шаыр ва ноыияыои Вилояти Мухтори Куыистони Бадахшон дида баромада шавад. Зиёд намудани маблацгузори дар гузаронидани Олимпиадаыои вилояти ва ҷумыурияви ба Маркази дарёфти рушди истеъдодыои назди Раёсати маорифи вилоятМайдончањои солимгардонии наздимактаби дар вилоят ташкил карда шавад.Ѓани гардондани базаи модди – техникии истироњатгоњњои Саѓирдашти ноњияи Дарвоз ва Зинги ноњияи Ванҷ.      10.Ташкил намудани сомонаи раёсати маориф ва МТИК-и ВМКБ ва инчунин кушодани суроғаи электрони барои кормандони раёсат ва марказ бо домени tj; – Сохтмон, азнавсози ва аз таъмири асоси- капитали баровардани муассисаыои таълимии садамави ва фарсуда дар вилоят (теъдоди муассисаыои таълими 54 ададро ташкил медиыад). Маълумотнома Раёсати маорифи ВМКБ